Ev almak, kendi evinin sahibi olmak hemen
herkesin hayali. Kendine ait bir ev neredeyse en önemli gelecek güvencesi.
Auckland'da yaşayanların bir bölümü için ise
kendi evinin sahibi olmak sürekli artan ev fiyatları nedeniyle pek de kolay
görünmüyor.
Çok katlı evlerin çok nadir görüldüğü Auckland
da yerleşim oldukça geniş alana yayılmış durumda. Geniş bir alana yayılmış
fakat düşük nüfus oranı iyi, ucuz ve hızlı bir toplu taşıma sistemine el
vermediğinden de kişiler iş ya da okullarına özel araçları ile gidiyor. Bir
hanede yaşayan herkesin arabasının olması oldukça sık rastlanan bir durum. Her
ne kadar yaşam alanlarının ferahlığı, özel araca sahip olma kolaylığı yüksek
refah seviyesi işaretleri olsa da trafik yoğunluğu, bu çok nüfuslu sayılmayacak
( yaklaşık 1,5 milyon) şehirde başka bir sorun.
 |
| NZ Herald karikatürü 28 Haziran 2015 Len Brown - Auckland Belediye Başkanı |
Yine de,
ülkenin en geniş iş olanaklarına sahip, kaliteli eğitim veren üniversiteleri,
çok kültürlü yapısı nedeniyle şehir, bir çok kişinin yaşamayı tercih ettiği ve
geleceklerini planladıkları yer olmaya devam ediyor.
Ev
fiyatlarının artışına sebep olarak artan talep yanında yabancı yatırımcıların
ilgisinin de sebep olduğu söyleniyor. Auckland'da alınacak bir evin kira
getirisi oda başına haftalık 150 ila 350 arasında değişirken, tek odalı bir
apartman dairesi 450 dolara kiracı buluyor. Ülkenin herhangi bir yabancı alımı
kısıtlaması da bulunmuyor.
Bu hızlı
artış ekonomide herhangi bir sarsılmanın hane halkına yansıyacağı düşüncesiyle
bir çok Kiwiyi endişelendiriyor.
Biraz rakamlara
bakalım.
Ev almak
için ev bedelinin %20'sini ödemek koşuluyla, bankalardan 30 yıla kadar yıllık
5,10 ila 7.15 faiz oranı ile konut kredisi alınabiliyor.
Fiyatların
ciddi bir şekilde artması, bir kaç sene içinde ev almış olanları ise
sevindirmiş durumda. Bunun nedeni ise mevcut kredili evinizin değeri
arttığında, evin değerlemesi yapılıp aldığınız krediyle yeni değeri arasındaki
fark, alacağınız ikinci evin %20'sini ödemişsiniz gibi sayılıyor ve ilk evinizi
aldığınızdan daha kolay bir şekilde konut kredisi alarak ikinci bir ev sahibi
daha olabiliyorsunuz. Mesela 400'e aldığınız ev 3 yıl sonra 600 olmuş, almak
istediğiniz diğer ev ise 800, normalde bu evi almak için 160 peşinat ödemeniz
gerekirken üzeri ipotekli evinizin değeri arttığı için banka peşinat almadan
size 800'ü kredi olarak veriyor. Elbette piyasadaki artışın hep böyle devam
edeceğini düşünen yatırımcıların iştahı kabarıyor.
"Auckland'ın en büyük emlak firmasının diyor ki, geçen ay, son 11 yıldaki
en yoğun Haziran ayıydı, fakat ev fiyatları ulaşabilecekleri en yüksek fiyata daha yakın.
Barfoot&Thompson 1167 emlağı ortadaki fiyat(median
price) 786,00 Yeni Zelanda Doları olmak üzere sattı, ortadaki fiyat Mayıs ayına göre %4.8 arttı ancak artış hızı yavaşladı. Geçen üç ayda
ortadaki fiyat, her ay %6,5 oranında arttı.
Ortalama
fiyatlardaki (average price) artış ise daha keskin oldu. Ortalama fiyat
$826,474 ile geçtiğimiz Haziran ayında rekorunu kırdı. satılan konutların üçte
biri 1 milyon doların üzerinde alıcı bulurken, fiyatı 500,000 doların altında
kalan evlerin oranı sadece %14 oldu.
ASB bank
ekonomisti Chris Tennent-Brown ise eğer merkez bankası faizleri bu yıl üç kere
daha düşürürse fiyatların daha da artacağını düşünüyor."
Yeni
Zelanda hükümeti Mayıs ayında çıkardığı yasa ile alındıktan sonra iki yıl
içinde satılan evlerden elde edilecek getirinin vergilendirileceğini
duyurmuştu. Fiyat artışını biraz olsun frenleyeceği düşünülen bu yasa, bir çok
Yeni Zelandalı tarafından yetersiz bir adım olarak görüldü.
Karikatür
NZ Herald'dan linki ve diğer kaynaklar aşağıda.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder